Het Testbeeld
Nu lijkt dit verhaal nog wat voorbarig, maar in 2018 wordt hiernaar gelinkt vanuit het online werkstuk van iemand die nu nog geboren moet worden, wedden?
Het testbeeld, wie kent het nog? In deze tijd, waarop alle uitzendingen digitaal worden opgeslagen en het dus een fluitje van een cent is om ze de Godganse nacht in een lus te herhalen, zie je het niet meer. In mijn jeugd was het echter een van de meest bekeken programma’s, zij het dan niet een van de meest populaire.
Televisie begon op woensdagmiddag rond een uur of drie, als iedereen uit school was. Voor die tijd was er geen TV. (Er was ook nog geen Nederland 3, trouwens.) Op die momenten werd het testbeeld uitgezonden, een kaart zoals bij dit artikel staat maar dan zonder onzintekst erin. Zo wist je naar welke zender je keek en kon je ook je TV afstellen. Die oude, bolle beeldbuizen van glas hadden namelijk de hinderlijke gewoonte na verloop van ontregeld te raken. Via een hele set draaiknopjes aan de zijkant kon je het beeld dan corrigeren en daarvoor was het testbeeld, met al zijn lijnen en kleurvlakken, erg geschikt. (Draaiknopjes? Mijn bolle TV had een menu hoor! Ja, maar ik heb het over de tijd dat in TV’s nog geen microchips zaten.)
Als geluid hoorde je dan een radiozender, meestal Hilversum 1. Dat heet nu Radio 1, overigens. Maar ook dat was toen zo, de radiozenders heten ‘Hilversum’ en de TV-zenders ‘Nederland’. Commerciële jongens zoals RTL 4 had je nog niet, evenmin als ‘Big Brother’ en ‘Can’t Buy Me Love’.
Het testbeeld werd een minuut of tien voor de uitzending begon vervangen door een klok. Een echte klok, met wijzers. Niks digitaals, dat hadden toen alleen polshorloges en daar kon oma de tijd niet op aflezen. Hilversum 1 werd weggedraaid en vervangen door passende muziek. Sinterklaasliedjes bijvoorbeeld, of iets klassieks. Die klok liep ook perfect op tijd, dus je had dan een paar minuten om alles in huis weer eens gelijk te zetten. Klokslag drie uur was het dan zo ver: de klok verdween, we zagen een filmpje van de omroep van dienst (want de omroepen hadden in die tijd elk een of twee dagen per week zendtijd, dus geen eigen kanalen zoals nu) en dan zag je een omroepster naast een bos bloemen zitten. De TV was begonnen! Zowel dames en heren als jongens en meisjes werden hartelijk welkom geheten en dan begon de eerste uitzending. Avro’s Kindertelevisie bijvoorbeeld, met allemaal tekenfilms. Of als je pech had de Evangelisch Omroep, die je wilde indoctrineren met bijbelse verhalen, geillustreerd met waterverftekeningen. Ik trapte er altijd in, totdat Jezus ter sprake kwam. Dan keek ik of de Duitse kindertelevisie toevallig nog wat te bieden had.
De omroep had het idee dat je van A tot Z bleef kijken, dus bracht een mix van kindertelevisie, nieuws, amusement en drama. Weliswaar hadden ze ook de wettelijke plicht om van alles uit te zenden, maar ze leken ook echt te denken dat je als kijker zat te wachten op een door hen bedacht ‘menu’. Reclame had je niet, behalve rond het journaal (Loekie de Leeuw is een hoofdstuk apart) en rond een uur of een, half twee ‘s nachts, was het welletjes. De omroeper kwam nog een laatste keer voorbij, moedigde je aan om toch vooral in bed te kruipen en dan verscheen het testbeeld weer. Morgen gaan we verder.
En vergeet niet:
