Er was ooit ook een podcast. Klik hier

Het lijkt het uitgangspunt voor een beetje té gemakkelijke comedy. Iets wat Adam Sandler zou doen, de luie hond. Of Eddy Murphy, als hij weer eens zin heeft om in een raar, dikmakend pak te kruipen. En dan hebben we ook nog te maken met Will Ferrell in de hoofdrol, een man die als nar zijn strepen wel verdiend heeft. Maar Stranger Than Fiction, het verhaal van een man die op een dag beseft dat hij niet meer is dan een karakter in een boek, is gelukkig een volwassen film geworden.

Harold Crick (Ferrell) werkt als inspecteur voor de Amerikaanse belastingdienst, de IRS. De mensen die dat doen zijn over het algemeen geen stand-up comedian in hun vrije tijd, al is het simpele feit dat iemand goed kan hoofdrekenen natuurlijk niet meteen reden voor verdachtmakingen.
Harold voldoet echter volledig aan het stereotype beeld van een boekhouder: zijn leven bestaat uit getalletjes, of het nu zijn werk is of het aantal stappen naar de bushalte. Hij woont natuurlijk alleen, in een nogal steriel huis. Hij lacht eigenlijk nooit. En als hij zich al eenzaam voelt, klaagt hij daar niet over. (Zelfs of hij zijn eigen aftrekpost is laat het verhaal discreet in het midden.)

Harold hoort op een dag een stem in zijn hoofd, die over zijn leven vertelt. De stem praat niet tegen hem, maar over hem. Zoiets is natuurlijk verontrustend en de bedrijfspsycholoog adviseert dan ook om eens wat vakantiedagen op te maken. Helaas kan dat niet: Harold is net bezig met een audit van Ana Pascal (Maggie Gyllenhaal), een jongedame die een bakkerij runt en die een percentage van haar belastingen niet heeft betaald omdat ze het niet eens is met de bedragen die de regering in haar optiek verspilt aan, onder meer, defensie. Dat levert haar een controle op, uitgevoerd door Harold. En hoewel Ana een lieve meid is, moet Crick het als vertegenwoordiger van de regering bij haar behoorlijk ontgelden.

Karen Eiffel (Emma Thompson) is schrijfster. Ze worstelt met haar nieuwe boek, het eerste sinds tien jaar. Ze heeft dan ook een reputatie hoog te houden: haar vorige werken zijn zeer gerespecteerd. Omdat het niet erg opschiet krijgt ze van de uitgeverij een bijzondere secretaresse toegewezen, hoewel ze dat niet wil. Deze dame, Penny (Queen Latifah), is er in gespecialiseerd om schrijvers met writers block weer op pad te helpen, hoe dan ook.
Karen is bezig met een boek over een saaie belastinginspecteur. De details van zijn verhaal moet ze nog invullen maar één ding staat vast: hij moet dood. Al haar hoofdpersonen gaan namelijk dood, want Ana schrijft literatuur. Waar ze alleen nog mee zit is de manier waarop. Het moet iets dramatisch zijn, maar ook weer niet te simpel. Daar worstelt ze nogal mee, maar ondertussen schrijft ze verder. En wat ze schrijft, hoort Harold haar dus hardop zeggen. Als enige, dat wel.

Die vrouwenstem is zijn hoofd is behoorlijk irritant voor Harold, maar als hij haar op een dag terloops over zijn naderende dood hoort vertellen slaat de paniek pas echt toe.
Op advies van een psychiater, die zelf niets anders kan doen dan schizofrenie vaststellen, zoekt Harold contact met een deskundige in de literatuur. Dat wordt Professor Jules Hilbert (Dustin Hoffman), die aanvankelijk niet snapt wat hij hiermee aanmoet maar die zich uiteindelijk toch over de zaak buigt en begint met uit te zoeken in wat voor genre Harolds verhaal valt. Dat doet hij met vragen als: 'Heb je de neiging om moordmysteries op te lossen die plaatsvinden in grote, mysterieuze gebouwen waar je al dan niet bent uitgenodigd?' Immers, als ze het genre weten kunnen ze de gebeurtenissen beter interpreteren. En al snel wordt glashelder dat Harold helaas in een tragedie verzeild is geraakt. Dat is jammer, want het ijs tussen hem en Ana leek net gebroken te zijn. Harold begon eindelijk een beetje te léven, maar dat hoort natuurlijk bij een tragedie: schrijvers maken het liefst mensen af voor wie het leven de moeite waard is.

Je raadt het al: Harold ontdekt steeds meer over 'zijn' verhaal en wil heel graag ontdekken wie dat aan het schrijven is. Maar ondertussen is Karen zich van geen kwaad bewust en heeft ze een geweldig idee gekregen...

Dit is dus geen comedy, al zijn er wat momenten om te glimlachen. Will Ferrell, een man die zich normaal gesproken zonder aarzelen als elfje verkleedt of lederhosen aantrekt, speelt Harold werkelijk prachtig ingehouden. Harold is geen persiflage op een saaie, zachtmoedige man, hij IS gewoon zo'n man. Will trekt geen enkele gekke bek en als hij al lacht, dan is het heel verlegen.
Maggie Gyllenhaal als Ana is een geweldige tegenspeelster: die hoeft eigenlijk alleen maar lief te lachen om duidelijk te maken dat haar karakter de mooiste prijs is die een man ooit zou kunnen winnen.

Emma Thompson en Queen Latifah krijgen helaas te weinig te doen om echt iets van hun karakters te maken, hoewel je aanvoelt dat die hele verstandhouding al een film op zichzelf zou kunnen worden. Dat is jammer, maar gelukkig weet Dustin Hoffman wel met minimale middelen Professor Hilbert neer te zetten als een volledig uitgewerkt karakter, als iemand die veel langer in beeld lijkt te zijn dan hij al met al daadwerkelijk is.

Het slot is ook nog eens echt ontroerend, al kan ik daar natuurlijk niets van verklappen. Je hoeft niet bang te zijn dat je naast je meisje gaat zitten janken, maar zelfs voor wie op het gebied van literatuur nooit verder is gekomen dan het oeuvre van Sonja Bakker is de conclusie van het verhaal glashelder en logisch. Zou je dat nu denken op basis van het concept: 'Man blijkt romanfiguur te zijn'? Nee toch?

En dan nog wat: deze film kun je voor een appel en een ei (na)maken. In Nederland hadden we zoiets net zo goed kunnen afleveren! Wat ik daarmee wil zeggen is dat Hollywood niet per definitie pas leuk is als de computer 100.000 figuranten of andere virtuele onzin aanlevert en dat we in Nederland zitten te springen om scenaristen die met een greep als deze op de proppen kunnen komen, om zelf zoiets aardigs te maken. De tijd van zwaar drama, vies doen met eten en komedies over knuffelmocro's is dan definitief voorbij: dit kan dus OOK. Wakker worden, filmacademie! Aan de slag!

Um... oh wacht. Ik vergat 'Ober' van Alex van Warmerdam. Dat idee is wel min of meer vergelijkbaar. Damn, ik ga te weinig naar persvoorstellingen tegenwoordig! GIMME SOME MONEY!

Score: 8/10
Martijn Warnas

NB: Deze film stond gepland voor release in Nederland op 15 Maart 2007 door Sony Pictures, maar is nu gecancelled. En dat terwijl hij onder andere genomineerd was voor een Golden Globe!

Deze pagina is bijgewerkt op 5 maart 2007, de informatie kan dus verouderd zijn.

Alle informatie op Warnas' Movie Academy is eigendom van Warnas.net en mag niet op een andere manier worden bekeken, verspreid, geciteerd of gebruikt dan door het bezoeken van deze website, behoudens schriftelijke toestemming van de maker, te bereiken via .