Laat ik beginnen met de mededeling dat deze film niet de bedoeling heeft om een potje 'is-ie het of is-ie het niet' met ons te spelen. Dit is geen Blade Runner, in mijn ogen overigens de film die de gouden standaard voor dit genre (robotfilms) vormt.
Will Smith, de coolste neger ter wereld, speelt detective Dale Spooner. Ergens in de toekomst, waar auto's zelf de weg vinden maar waar wekkerradio's helaas nog steeds dat ellendige bep-bep-bep geluid maken, werkt hij in Chicago op de afdeling moordzaken.
De mensheid is al een poosje aan robots gewend, met name die van de firma US Robotics. Robots kunnen spreken, voor huishoudster of barman spelen en zelfstandig handelen. Hun voornaamste gedragsregels zijn de drie wetten van Asimov, die ik met een diepe zucht nog maar even opdreun hoewel ik betwijfel of mensen die ze niet kennen überhaupt naar dit soort films gaan.

1. Doe mensen geen kwaad en bescherm ze indien nodig.
2. Doe alles wat mensen zeggen behalve als dat niet overeenstemt met regel 1.
3. Bescherm jezelf, behalve als dat niet overeenstemt met regels 1 en 2.

Volslagen krankzinnige regels, als je het mij vraagt. Mocht ik ooit de eigenaar worden van zo'n robot, is zijn eerste opdracht om 's nachts even met een groot, bot mes een paar specifieke adresjes te bezoeken. En dan staat er voorlopig geen wandelrubriekje of filmbesprekingen in de NRC, lemme tell ya!
Maar goed, eerst maar eens sparen voor zo'n I-pod. In elk geval maken ze in deze film veel ophef over deze drie wetten, al hebben ze niet eens het fatsoen om het krediet aan Asimov te geven.
Detective Spooner heeft het trouwens niet zo op robots. De reden daarvoor laat ik even achterwege, want dat is Will's emotionele momentje en dat zou ik hem niet graag ontnemen. In elk geval heeft hij bij zijn collega's een vreemde reputatie, omdat hij bijvoorbeeld robots denkt te kunnen betrappen op handtasjes jatten. Daar wordt hartelijk om gelachen: zoiets is immers nog nooit gebeurd. De drie wetten, weetjewel.

De firma US Robotics heeft grootse plannen: het nieuwste model, de NS-5, wordt binnenkort aan het publiek gepresenteerd. Het betreft hier een omruilactie: alle oudere modellen moeten worden ingeleverd, waarna ze om onbegrijpelijke redenen worden bewaard in metalen containers zonder slot op de deur. Ze staan zelfs nog gewoon aan! Tsja, deze film heeft een flink aantal gaten in zijn interne logica en ik heb geen zin om ze te gaan verbergen.
Maar goed, bij US Robotics zijn het drukke tijden en daarom is het zo vreemd dat professor Afred Lanning, uitvinder van de NS-5, opeens de kolder in zijn kop krijgt en vanaf de 20e etage naar beneden springt. Gekker nog is dat de man een hologram heeft achtergelaten dat zelfstandig contact zoekt met Spooner, maar vervolgens geen duidelijk antwoord geeft op diens vragen.
Spooner gelooft dus ook niet dat het hier om een simpele zelfmoord gaat, Samen met Dr. Susan Calvin, ook een wetenschapper van US Robotics, gaat hij op onderzoek uit. De eerste verdachte dient zich dan ook al snel aan: de robot Sonny, die zich verborgen hield in het kantoor van professor Lanning. Helaas laat Sonny zich niet zomaar vangen en is deze robot ook niet zoals al zijn soortgenoten.

Deze film heeft een heleboel elementen van andere Science-Fiction films. De sfeer en de visuele stijl lijken er op Minority Report, de verstandhouding tussen Spooner en Susan doet denken aan Demolition Man, er zit meer dan een vleugje Bicentennial Man in en Blade Runner had ik ook al genoemd hoewel de robots in deze film bepaald niet te verwarren zijn met mensen. Sterker nog, ze zijn vrijwel identiek en ze vallen op een bepaald moment massaal aan. Dat doet dan weer denken aan Attack Of The Clones.
Is het dus jatwerk? Ja en nee. In dit genre is het nu eenmaal erg lastig om iets nieuws te bedenken, dankzij grote namen als Asimov en Philip K. Dick die vrijwel alles al verzonnen hebben. Het uitgangspunt van I, Robot is dan ook gebaseerd op een verhalenbundel van Asimov uit 1950, die zelf (na een paar biertjes, denk ik) voorspelde dat dit waarschijnlijk een geweldige film op zou leveren. "Especially if they steal a bunch of ideas from other movies and leave out my fucking name when they explain about those three laws," schijnt Asimov nog gezegd te hebben. En toen begon hij vreselijk te giechelen en probeerde uit of je ook achterstevoren op een fiets kon zitten. Jaja, en dat is allemaal waargebeurd… hopen ze, daar in Hollywood.

Toch kun je de makers verwijten dat ze niet eens een héél klein beetje moeite hebben gedaan om met iets origineels voor de dag te komen. Zelfs de naam US Robotics had origineler gekund: anno 2004 is dat een firma die handelt in (tamelijk dure) netwerkapparatuur. Leuk natuurlijk, die reclame, maar ik had Nivea Robots BV ongeveer net zo plausibel gevonden. En dan durven ze ook nog de term 'positronisch brein' te gebruiken in verband met een of andere supercomputer. Jongens, is het nou zoveel moeite om even een of andere lulterm voor zoiets te bedenken in plaats van ook dát nog even te jatten?! (Data uit Star Trek is bekend om zijn positronische brein, al wordt nooit uitgelegd wat dat dan precies is.) Ik schud even drie alternatieve kreten uit mijn mouw: metamathical brain, octalineair processor, omnicognitive digicortex. Klinkt ook leuk, kost tien seconden extra nadenken. En zelfs dat hadden ze er kennelijk niet voor over, de luie floepers. Oh, het lekkere wijf van dienst is dus die Dr. Susan, wiens kapsel en uiterlijk in de loop van de film langzaam verandert van techno-fascistisch naar zwoel-sportief, net als haar karakter. En omdat u er toch benieuwd naar bent: Will's dropveter komt niet in beeld, dat was een grapje. Godlof…

Goed, genoeg gemopperd. Zo slecht is die film nu ook weer niet en Will Smith is in elk geval een prima keuze voor de hoofdrol. Dat maakt een hoop goed en anders doet de auto-achtervolging in deze film het wel: zoiets heb ik al een poosje niet gezien! Wie zich erg veel heeft aangetrokken van alle poeha rond de première zal misschien wat teleurgesteld zijn, door het allesbehalve revolutionaire verhaal maar voor wie gewoon zin heeft in twee uur actie en Science Fiction is I, Robot toch een prima keus.

Score: 7/10
Martijn Warnas

Naschrift, maart 2006: de term 'positronic' schijnt door Asimov bedacht te zijn, dus het is niet geheel onredelijk dat hij in deze film ook gebruikt wordt. Ik heb deze review echter geschreven voor ik de gewoonte ontwikkelde om per dag 500 dingetjes in de Wikipedia op te zoeken. Screw it, ik er staan nu meer dan 640 reviews op Warnas.net en ik ga ze echt niet elke dag allemaal actualiseren. - MW.