Het duurde even voor ik wist wat ik zo eigenaardig vond aan deze film. Hij is zo licht, zo vrolijk en zo toegankelijk... erg on-Nederlands. Het lijkt wel een kinderfilm!
Dat vind ik persoonlijk helemaal niet erg, al heb ik het vermoeden dat het niet helemaal de bedoeling was. Toch druipt het er vanaf. De karakters zijn makkelijk te plaatsen, het verhaal houdt je keurig aan het handje en als er nou ook nog iemand in dit verhaal een ruimtewezentje of een pratende hond verborg zou dit, afgezien van de hitsige oude dame die zich doodwipt, een doodgewone kinderfilm voor twaalf jaar en ouder zijn. En een leuke.

Gerard Cox speelt Pieter Paternoster (als dat geen naam uit een kinderserie is weet ik het ook niet meer), een scharrelaar bij wie je terechtkunt voor kaviaar, Viagra, Russische sigaretten, vieze boekjes en mobiele telefoons. Hij hangt vaak rond in de haven en heeft, zoals hij zelf zegt, 'zijn hele leven op de brug gestaan.' Verder is hij een rasechte Rotterdammer, die zich bijvoorbeeld kwaad kan maken op De Hef, een beschadigde spoorbrug die niet meer omhoog of omlaag kan. Want Rotterdammers kunnen lekker kankeren op hun stad. Dat mogen ze ook. Het is toch HUN stad, of niet dan? Wie ben je dan, met je kleine kontje?
Op een dag komt hij zijn jeugdvriend Gijs (Willem Nijholt) tegen. Gijs noemt zich nu Anthony en hij heeft in Amerika zijn fortuin gemaakt. Daar is hij terechtgekomen omdat hij, geholpen door Pieter, de dienstplicht is ontvlucht. Daarna hebben ze elkaar nooit meer gezien, tot ze door een misverstand op de vuist gaan bij het graf van Pieters overleden vrouw, Anne. Pas na een paar flinke klappen herkennen ze elkaar en dan is het meteen ouwe jongens krentenbrood. Dat duurt echter niet lang want Pieter heeft een beetje hard geslagen en Gijs moet naar het ziekenhuis. Daar mag hij al snel weer uit, maar het ziet er naar uit dat hij nog een poosje in Rotterdam moet blijven.
Nou, dat regelt Pieter natuurlijk even. Zonder het zelf te willen brengt hij Gijs zo in contact met Zwaantje (Pleuni Touw), een oudere dame waar Pieter al een poosje een oogje op heeft. Het klikt nogal tussen die twee en zo wordt de vriendschap na al die jaren weer eens behoorlijk op de proef gesteld...

Dit is voor Gerard Cox pas zijn derde speelfilm. In 1977 speelde hij in 'Het Debuut' en in 1980 had hij een rolletje in 'Lieve Jongens'. Wat mij betreft mag hij meer met film gaan doen. Cox is dan wel geen tweede Dustin Hoffman, maar hij speelt wel erg natuurlijk. Met Willem Nijholt vormt hij in deze film een geloofwaardig koppel.

Een van de vreemde dingen in deze film is dat Anne, zoals gezegd de overleden vrouw van Pieter, als een soort vriendelijke geest boven de begraafplaats zweeft. Op een vage manier kan ze met Pieter communiceren, waarbij we een vriendelijke vrouwenstem horen die van acteren duidelijk niet zoveel kaas heeft gegeten. Die stem is van Nouchka van Brakel, die deze film ook regisseerde en samen met Edwin de Vries het scenario schreef. Ik vergeef Van Brakel haar Hitchcock-achtige bijrolletje graag, want haar bijdrage is niet storend. Het versterkt echter wel weer het idee van een kinderfilm, al staat dat nogal in contrast met de heftige sex-scènes tussen pakweg Pieters kleindochter en haar vriend, of de buurvrouw van Zwaantje, die via het Internet escortjongens bestelt. Dat soort dingen zag je niet in Thomas & Senior of Q en Q, om maar eens wat andere Nederlandse jeugdprogramma's te noemen, die qua sfeer redelijk overeenkomen met grote delen van deze film.
Van Brakel wilde naar eigen zeggen gewoon iets kwijt over de seksualiteit van ouderen. Dat moet ze zelf weten, maar het voegt niets toe aan deze film, die daardoor moeilijk te plaatsen is. Niet dat ik zo van stempels hou, maar ik kan moeilijk inschatten voor wie deze film nou bedoeld is.

Denk nou niet dat ik sarcastisch zit te doen: De Vriendschap is echt een leuke film. De karakters zijn sympathiek, er zit geen wazige symboliek in het verhaal en tussen de bedrijven door zien we ook een hoop van de mooiste stad van de wereld. Ik kan me alleen niet aan de indruk onttrekken dat dit niet de film is geworden die de makers oorspronkelijk voor ogen stond. Als die nutteloze seks er nog even uitgeknipt wordt doe je een heleboel mensen die momenteel in de bioscopen niet of nauwelijks bediend worden (met name ouderen) een groot genoegen. Overigens zei Cox in het Algemeen Dagblad dat iedereen die zich bij deze film niet amuseert van hem zijn geld terugkrijgt. Je moet die uitspraak met een korrel zout nemen, maar het zou toch zo mooi zijn als meer Nederlandse filmmakers een film af durfden te leveren met zo'n garantie...

Score: 8/10
Martijn Warnas